Kopie zapasowe i odzyskiwanie danych: dlaczego jest to dla ciebie ważne

Świat zmierza w stronę cyfryzacji: tworzenie kopii zapasowych i przywracanie danych staje się kluczowe dla instytucji korporacyjnych i jest zalecane użytkownikom domowym

W ciągu ostatnich kilku dekad ilość danych cyfrowych znacznie wzrosła – głównie od kiedy na całym świecie rozpowszechnił się Internet. Modernizacja przemysłu i postęp technologiczny pozwoliły firmom realizować zadania w sposób bardziej efektywny, a większość pracy jest obecnie wykonywana za pośrednictwem komputera, który jest podłączony do określonej sieci, serwera i/lub sieci WWW.

W związku z tym, że komputery zaczęły stanowić ogromną częścią życia każdego człowieka, ilość przechowywanych na nich danych wzrosła gwałtownie – ważne dokumenty, zdjęcia, projekty, rysunki techniczne i inne pliki są obecnie przechowywane wirtualnie. Choć niektóre firmy i korporacje w dalszym ciągu decydują się na posiadanie dostępu do papierowych kopii takich niezbędnych dokumentów, większość z nich przechodzi na postać cyfrową – popyt w dużej mierze realizowany jest ze względu na zapotrzebowanie klientów .

Jak wiadomo, dane należy chronić przed wtargnięciami z zewnątrz, klęskami żywiołowymi, jak również przed niezamierzonym uszkodzeniem lub usunięciem, np. w wyniku błędu człowieka. Stąd też potrzeba tworzenia kopii zapasowych danych – obecnie każda firma stosuje różne metody przechowywania i tworzenia kopii zapasowych danych, które pozwalają na ich łatwe przywrócenie w przypadku wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności.

Kopie zapasowe danych są dla korporacji i firm niezbędne do tego stopnia, że firma mogłaby upaść tylko w wyniku zwykłego cyberataku, jeżeli nie posiadałaby odpowiedniej kopii zapasowej swoich danych . Jednak użytkownicy domowi również powinni stosować prawidłowe praktyki tworzenia kopii zapasowych i odzyskiwania danych, ponieważ osobiste zdjęcia, pliki służbowe i inne ważne dane mogą w jednej chwili bezpowrotnie przepaść.

Czym jest tworzenie kopii zapasowych i odzyskiwanie danych?

W branży IT proces tworzenia kopii zapasowych i odzyskiwania jest opisywany jako połączenie technologii i praktyk, które pozwalają na tworzenie kopii ważnych danych w określonych z góry odstępach czasu. Ten proces obejmuje zazwyczaj kopiowanie danych do pierwotnej lub nowej lokalizacji, aby dane te mogły zostać użyte w miejsce danych utraconych. Kopie zapasowe mogą zapobiec trwałej utracie danych i wyeliminować wysokie koszty odzyskiwania w przypadku katastrofy, błędu człowieka lub cyberataku.

Chociaż zarządzanie kopiami zapasowymi i odzyskiwaniem danych ma najczęściej miejsce w większych firmach, a na ten cel przeznaczane są znaczne środki, to tworzenie kopii zapasowych w przypadku użytkowników domowych jest procesem znacznie mniej złożonym. Przyczyny to między innymi:

• ograniczone zasoby i finanse,
• znacznie mniejsze ilości danych.

Ze względu na te dwa czynniki, praktyki tworzenia kopii zapasowych i odzyskiwania danych znacznie się różnią. W tym artykule przyjrzymy się szczególnym cechom takiego procesu, temu, dlaczego tworzenie kopii zapasowych jest koniecznością i jaki jest najbardziej skuteczny sposób na zyskanie pewności, że twoje ważne pliki nigdy nie zostaną utracone na zawsze.

Utrata danych może wynikać z różnych przyczyn

Aby zrozumieć, dlaczego tworzenie kopii zapasowych i odzyskiwanie danych jest ważne, należy koniecznie wiedzieć, w jaki sposób dane mogą zostać utracone. W wielu przypadkach użytkownicy domowi nie są świadomi faktu, że ich dane mogą przepaść w mgnieniu oka, więc wiedza o tym, w jaki sposób mogą one zniknąć, jest kluczowym krokiem do zrozumienia dlaczego tworzenie kopii zapasowych i odzyskiwanie danych jest niezbędne.

Awarie sprzętu i urządzeń

Awaria sprzętu jest jedną z najczęstszych przyczyn trwałej utraty dostępu do plików i stanowi powód ponad 40% przypadków utraty danych . Technologia stale idzie do przodu i użytkownikom domowym oraz korporacyjnym oferowane są coraz bardziej zaawansowane urządzenia.

Pomimo udzielonych gwarancji, nie ma sposobu na to, by zagwarantować, że któregoś dnia komponent sprzętowy nie przestanie działać. Jednak w niektórych przypadkach przyczyny awarii nie są związane z aspektami technicznymi, ale raczej z niewłaściwym obchodzeniem się ze sprzętem, np. uszkodzeniami zewnętrznymi, kiedy urządzenie zostaje upuszczone na podłogę.

Uszkodzenie dysku twardego lub dysku SSD może doprowadzić do całkowitej utraty danych. Chociaż takie informacje wciąż można odzyskać po naprawieniu urządzenia pamięci masowej, awaria może być czasami bardzo poważna i skutkować trwałą utratą danych.

Ataki malware

Malware to rodzaj złośliwego oprogramowania, które próbuje wykonywać złośliwe działania, aby stojący za nim cyberprzestępcy mogli uzyskać korzyści. W większości przypadków takie infekcje jak trojany zdalnego dostępu (RAT) , backdoory, rootkity, spyware i wiele innych programów wykorzystywane są przez oszustów, by wykraść poufne informacje, użyć hosta do wysyłania spamu, rozsyłać inne malware i wykonywać inne złośliwe działania. Te infekcje rzadko skutkować będą naruszeniem bezpieczeństwa plików osobistych, chociaż bugi w kodzie malware mogą z łatwością prowadzić do awarii systemu operacyjnego, doprowadzając ostatecznie do utraty danych.

Jednak głównym zagrożeniem, które może spowodować całkowite naruszenie bezpieczeństwa danych, jest ransomware – rodzaj malware, które zostało zaprojektowane tak, by zablokować wszystkie pliki w systemie i zażądać płatnego w walucie cyfrowej Bitcoin okupu za narzędzie deszyfrujące. W związku z tym, że ransomware najczęściej zaprogramowane jest tak, by usuwać automatyczne kopie zapasowe systemu Windows, takie jak Przywracanie systemu, łatwe odzyskiwanie zwykle nie wchodzi w grę, ponieważ algorytmy szyfrujące, takie jak RSA, nie mogą zostać odszyfrowane nawet przez najpotężniejsze superkomputery.

Błędy ludzkie

Spójrzmy prawdzie w oczy: wszyscy ludzie popełniają błędy, niezależnie od tego, jak bardzo są ostrożni. W takich sytuacjach powinniśmy polegać na technologiach, które mogą pomóc nam uniknąć negatywnych konsekwencji błędów.

Istnieje wiele sposobów, na jakie możesz utracić pliki i dane przechowywane na twoim komputerze, które wynikają z twoich własnych błędów. Np. możesz zgubić swój telefon, laptop lub inne przenośne urządzenie i nigdy więcej go nie zobaczyć. Możesz także wylać kawę na ważne elementy sprzętowe i uszkodzić je do tego stopnia, że nie będzie się już dało ich naprawić. Możesz też posiadać mało miejsca na dysku twardym, co może spowodować awarię twojego komputera zanim uda ci się zapisać ważny dokument. Innymi słowy niezamierzona utrata plików zdarza się bardzo często.

W takich sytuacjach najlepszym sposobem na zyskanie pewności, że twoje najważniejsze pliki są bezpieczne, jest przywrócenie ich z kopii zapasowych, ponieważ te informacje mogą zostać odzyskane nawet, gdy urządzenie, które początkowo je przechowywało, zostało utracone lub zniszczone. To jeden z powodów, dla których tworzenie kopii zapasowych i odzyskiwanie są tak ważne w przypadku użytkowników domowych.

Kradzież

Kradzież mienia to problem, który może dotknąć każdego, niezależnie od miejsca zamieszkania (choć bezpieczniejsze okolice dają mniejsze prawdopodobieństwo kradzieży). Urządzenia, które najczęściej mogą zostać skradzione w pociągach, na plaży lub w innych miejscach, to laptopy, tablety i telefony, ponieważ są przenośne i często zabieramy je ze sobą w różne miejsca, bo właśnie do tego zostały zaprojektowane.

Jednak nawet stacje robocze w domowym biurze mogą być narażone na kradzieże, ponieważ włamania do domów wcale nie są rzadkością. Złodzieje zazwyczaj chwytają za wszystko, co może być wartościowe, a urządzenia elektroniczne, takie jak laptopy czy komputery stacjonarne, mogą posiadać znaczną wartość.

Katastrofy naturalne

Choć ekstremalne katastrofy, takie jak huragany, tornado, trzęsienia ziemi czy erupcje wulkanów mogą być jedną z przyczyn całkowitego zniszczenia mienia, na którym przechowywane są dane, to uszkodzenie sprzętu mogą spowodować też bardziej powszechne sytuacje, takie jak wysokie temperatury czy powodzie. Takie sytuacje oczywiście nie zdarzają się często, ale nigdy nie należy ich wykluczać.

Oprócz wspomnianych wyżej klęsk żywiołowych, istnieją takie sytuacje jak pożary domów, przepięcia elektryczne, pęknięcia rur wodociągowych i inne codzienne problemy, które potencjalnie mogą zniszczyć komputer na dobre.

W takich sytuacjach najlepszym rozwiązaniem są wirtualne kopie zapasowe przechowywane w chmurze, ponieważ w takich warunkach kopie zapasowe przechowywane na sprzęcie mogłyby ulec trwałemu zniszczeniu.

Fizyczne czy wirtualne kopie zapasowe? Jedne i drugie mają zalety i wady

Kopie zapasowe danych nie są skuteczne, kiedy są przechowywane na tym samym nośniku, ponieważ w każdym momencie może on zawieść . Zasadniczo przechowywanie kopii zapasowych na tej samej platformie sprawia, że są znacznie mniej skuteczne. Np. w wyżej wymienionym przykładzie ataku ransomware, przechowywanie kopii zapasowych na osobnym dysku, który jest podłączony do tego samego komputera, skutkowałoby zaszyfrowaniem kopii. W rezultacie kopie zostałyby całkowicie zniszczone, ponieważ malware przenika zazwyczaj do wszystkich podłączonych urządzeń, serwerów i sieci, jeśli wcześniej nie zostały zastosowane odpowiednie środki bezpieczeństwa.

Na komputerze przechowuje się wiele różnych rodzajów danych. Choć niektóre dane nie są ważne i można je odzyskać za pośrednictwem Internetu (np. można ponownie pobrać i zainstalować aplikacje) lub innych źródeł, to osobiste pliki mają największą wartość. Ludzie przechowują bezcenne zdjęcia rodzinne, dokumenty służbowe, szkolne projekty i inne dane. W niektórych przypadkach utrata takich plików może być katastrofalna na wiele sposobów, jeśli nie zostaną zachowane żadne kopie zapasowe.

Do tworzenia kopii zapasowych można użyć sprzętu do przechowywania danych

Istnieje wiele sposobów przygotowania kopii zapasowych danych i ich odzyskiwania. Jak wcześniej wspomniano, kopie zapasowe powinny być przechowywane na innym nośniku niż oryginalne pliki. W tym celu można użyć sprzętowego urządzenia pamięci masowej, takiego jak np.:

• dysk twardy (HDD)
• napęd półprzewodnikowy (SSD)
• zewnętrzny dysk twardy
• USB Flash
• DVD/CD
• urządzenia NAS (Network Attached Storage)

Wszystkie z nich mogą się sprawdzić w twoim przypadku, chociaż to, z którego z nich powinieneś skorzystać, zależy w dużej mierze od twoich preferencji i dostępności. Np. jeśli potrzebujesz wykonać kopie zapasowe tylko kilku plików, które są dla ciebie naprawdę ważne, to powinieneś skorzystać z USB flash, ponieważ jest to proste i wygodne. Jeśli masz do czynienia z dużą ilością danych, to lepiej będzie użyć większej pamięci, takiej jak zewnętrzny dysk twardy.

Pamiętaj, że gdy tylko skopiujesz dane, powinieneś natychmiast fizycznie odłączyć urządzenie od systemu podstawowego. W ten sposób będziesz w stanie oddzielić kopie zapasowe i sprawić, że będą skuteczne w przypadku nieprzewidzianych okoliczności.

Przechowywanie zdalne jest idealne do tworzenia kopii zapasowych

Urządzenia fizyczne nie są jedynym rozwiązaniem, jeśli chodzi o kopie zapasowe plików – mają one wiele wad, w tym ograniczoną ilość miejsca. Zdalne (wirtualne) tworzenie kopii zapasowych danych może być doskonałym wyborem w wielu sytuacjach, ponieważ miejsce może być potencjalnie nielimitowane i można skonfigurować wszystko tak, by kopie tworzone były automatycznie w wybranych odstępach czasu.

Jeśli chodzi o tworzenie kopii zapasowych online, co zwane jest również kopiami zapasowymi w Chmurze, ważne by pamiętać o wyborze renomowanej usługi. Dane są niezwykle cenne, a nieprawidłowo przechowywane mogą zostać skradzione lub nawet sprzedane podmiotom zewnętrznym. Dlatego wybierając zdalną usługę w chmurze do tworzenia kopii zapasowych danych, upewnij się, że szyfruje ona informacje i odpowiednio chroni je przed nieautoryzowanym dostępem. Dodatkowo ważne jest, by pamiętać, że większość usług przechowywania w Chmurze nie jest darmowa (poza bardzo ograniczoną ilością miejsca) i czasami może być stosunkowo droga, w zależności od wybranego planu.

Oprócz przechowywania w chmurze istnieją również inne nośniki online, które mogą zostać wykorzystane do tworzenia kopii zapasowych. Np. możesz używać poczty elektronicznej do przechowywania niektórych plików, chociaż ta metoda nie jest szczególnie wydajna. Niemniej jednak użytkownicy, którzy z jakiegoś powodu stracili wszystkie dane na swoich komputerach, w dalszym ciągu są w stanie odzyskać niektóre z ważnych plików, jeśli zostały one wcześniej przesłane komuś mailem.

Nie zrobiłeś żadnych kopii zapasowych danych? Skorzystaj z oprogramowania do odzyskiwania danych

Tworzenie kopii zapasowych danych jest niezwykle istotne, ponieważ mogą one pomóc użytkownikom z łatwością odzyskać ważne pliki. Wielu zwykłych użytkowników nie docenia znaczenia kopii zapasowych i rzadko zadaje sobie trud, by zapewnić bezpieczeństwo swoim danym. Bez kopii zapasowych nie są oni jednak w stanie odzyskać swoich cennych zdjęć, dokumentów służbowych, plików graficznych i innych danych, które uważają za istotne.

Na szczęście istnieje kilka metod, które mogą czasem pomóc ci, kiedy próbujesz odzyskać swoje dane. Powodzenie w dużej mierze zależy od tego, w jaki sposób utraciłeś swoje dane. W niektórych przypadkach nawet pliki zaszyfrowane przez ransomware mogą zostać przywrócone przez narzędzia do odzyskiwania danych.

Data Recovery Pro

Dane, które są przechowywane na twoim komputerze, są przechowywane w określonych miejscach na twoim dysku twardym. Po wydaniu polecenia usunięcia konkretnego pliku, zwalnia się pewna ilość miejsca w pamięci do ponownego wykorzystania. Jednak ze względu na wydajność, te pliki nie są usuwane z pamięci natychmiastowo.

Zawartość pliku pozostaje w systemie dopóki nie zostaną zapisane żadne nowe dane. W związku z tym oprogramowanie do odzyskiwania danych może odzyskiwać kopie danych z urządzeń pamięci masowej. Z tego względu dysk twardy lub inna pamięć nie powinny być zapełniane nowymi danymi dopóki utracone dane nie zostaną w całości odzyskane . Innymi słowy, spróbuj od razu odzyskać utracone dane i nie czekaj aż twój dysk twardy zostanie nadpisany nowymi informacjami, usuwając tym samym kopie robocze.

Data Recovery Pro jest jednym z wiodących rozwiązań do odzyskiwania poczty elektronicznej i plików, jakie istnieją. Nie zużywa zbyt wielu zasobów komputera, nie zajmuje dużo miejsca i jest bardzo łatwy do zrozumienia. Aplikacja może pomóc ci odzyskać filmy, zdjęcia, muzykę, archiwa, dokumenty, bazy danych i inne rodzaje plików, które zostały przypadkowo usunięte lub utracone z innych powodów.

Inne wybrane funkcje Data Recovery Pro:

• odzyskuje dane z urządzeń zewnętrznych, takich jak pamięci USB lub iPody,
• przywraca wiadomości e-mail i ich załączniki, które zostały usunięte lub utracone,
• przywraca pliki ze sformatowanych lub podzielonych na partycje dysków,
• przeprowadza przez proces przywracania plików,
• obsługuje funkcję wyszukiwania według słów kluczowych,
• wyświetla podgląd wyników skanu, takich jak filmy czy pliki muzyczne,
• może być czasami wykorzystywany do odzyskiwania zaszyfrowanych danych.

ShadowExplorer

Od czasów Windows Vista firma Microsoft wprowadziła nową, zautomatyzowaną funkcję tworzenia kopii zapasowych o nazwie Kopie woluminów w tle, choć działają one tylko wtedy, gdy wcześniej włączone zostało Przywracanie systemu. Pozwala to na automatyczne zapisywanie plików w tle przez twój system operacyjny Windows. Wbudowane narzędzie do uzyskiwania dostępu do tych kopii zapasowych nie jest jednak ani trochę przyjazne dla użytkownika, ponieważ musiałby on odzyskiwać każdy plik osobno. Totalnie nieefektywne!

W takich sytuacjach pomocne są aplikacje takie jak ShadowExplorer. Może on z łatwością uzyskać dostęp do pamięci w tle w przyjazny dla użytkownika sposób i pozwoli ci przeglądać poprzednie wersje plików bez żadnych ograniczeń. Chociaż ta technologia nie jest w żaden sposób alternatywą dla regularnych kopii zapasowych, w dalszym ciągu może uratować cię w niektórych przypadkach .

Kopie w tle i ShadowExplorer w żadnym wypadku nie zastępują regularnych kopii zapasowych! Nie da się wystarczająco podkreślić, jak bardzo jest to ważne. Kopia w tle jest przechowywana na tym samym dysku, co oryginalne dane. W przypadku awarii dysku wszystkie dane, w tym kopie w tle, zostaną utracone. ShadowExplorer stanowi dobry dodatek do zwykłych kopii zapasowych, ale ich nie zastępuje.

Gdy twoje pliki zostały zaszyfrowane przez ransomware

Ransomware to jedna z najbardziej niszczycielskich infekcji komputerowych, jakie istnieją, ponieważ algorytmy szyfrujące, takie jak RAS lub AES, są wykorzystywane do blokowania plików osobistych w systemie. W trakcie tego procesu tworzony jest unikalny klucz wysyłany do twórców ransomware. Aby go uzyskać, ofiary proszone są o zapłacenie okupu w Bitcoinach. Niestety, w takich sytuacjach oszuści mają rację, gdyż przy użyciu bezpiecznej metody szyfrowania nie da się odszyfrować plików.

Na szczęście twórcy malware czasem popełniają błędy, które mogą zostać wykorzystane przez badaczy bezpieczeństwa do zapewnienia użytkownikom bezpłatnych narzędzi deszyfrujących. Jednocześnie takie sytuacje są stosunkowo rzadkie, jeśli porównać je z całkowitą liczbą nowych odmian ransomware wypuszczanych każdego dnia . Oprócz tego, rodziny malware, takie jak CrySiS, TeslaCrypt, Xorist, Jigsaw, GlobeImposter i wiele innych, zostały z powodzeniem odszyfrowane z pomocą organów ścigania, firm zajmujących się cyberbezpieczeństwem, projektów jak No More Ransom i niezależnych badaczy bezpieczeństwa. Niestety, nowe warianty pojawiają się każdego dnia, a użytkownicy padają ich ofiarą.

Większość osób zainfekowanych ransomware nie zdaje sobie sprawy, że usunięcie złośliwego oprogramowania nie przywróci plików do ich wcześniejszych (działających) wersji. Bez kopii zapasowych nie istnieje żaden bezpieczny, darmowy sposób przywracania danych – chyba że działający deszyfrator udostępnią badacze bezpieczeństwa.

Tak więc, jeśli zostałeś zainfekowany ransomware, szanse na pomyślne odzyskanie plików zależą od rodzaju malware. Zdecydowanie zalecamy wypróbowanie wszystkich metod przedstawionych powyżej, a także sprawdzenie stron internetowych, takich jak nomoreransom.org, gdzie znaleźć można darmowe narzędzia deszyfrujące.